Danıştay 13. Dairesi Kanunun yürürlüğünden önce ruhsatlı faaliyeti olan otogaz istasyonlarının lisans almalarına gerek olmadığına ve istasyonlara kesilen idari para cezalarının hukuka aykırı olduğuna karar verdi.

Danıştay Kararına göre; 13.03.2005 tarihinden önce ruhsat alarak faaliyetlerini sürdüren otogaz istasyonlarının, güvenlik önlemlerine uymak kaydıyla, faaliyetlerine devam edecekleri kurala bağlanmış olup, bu durumdaki otogaz istasyonlarının lisans almaları için Kanunda bir süre öngörülmemiştir.

Bilindiği gibi, lisans işlemlerini 13.06.2006 tarihine kadar tamamlayamayan otogaz bayilerine ve bu bayilere ikmal yapan dağıtıcılara idari para cezası düzenlemişti. Lisansın yetişmemesini, EPDK, istasyon yönüyle lisanssız faaliyet, dağıtıcı yönüyle lisanssız bayiye ikmal olarak değerlendirip, işlem başına 219 bin 600 TL olmak üzere, LPG piyasasına toplamda yüksek tutarda ceza kesmişti. Tamamına yakını için yargı yoluna gidilen idari para cezalarının iptali yönünde Danıştay kararları taraflara ulaşmaya başladı.

Bu çerçevede Danıştay 13. Dairesi’nin 21.10.2011 tarihinde verdiği karar, Kanun’un uygulamasına geçişle ilgili aynı konudaki yüzlerce davaya emsal oluşturacak niteliktedir;

Karar, LPG piyasasında olumlu karşılandı. Lisanssız faaliyette bulunduğu iddiasıyla otogaz istasyonlarına kesilen cezaların büyük bölümü, 13.06.2006 ile 24.06.2006 tarihleri arasındaki geçiş işlemlerinden kaynaklanıyor. Kararla, sadece otogaz istasyonlarına uygulanan idari para cezaları iptal olmakla kalmadı. Bu istasyonlara ikmal yapan dağıtıcılara kesilen cezalar da iptal olacak.

Diğer yandan, Karar’da geçen; 5522 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 24.06.2006 tarihinden sonra lisanssız olarak faaliyetin sürdürülmesine olanak bulunmadığına ilişkin yorum bundan sonra çok tartışılacağa benziyor. Faaliyetlerini Kanun’un yürürlüğünden önce de yürüten otogaz istasyonları 24.06.2006 tarihine kadar lisans almak zorunda olmadığını düşünürken, bu tarihte yapılan bir yasa değişikliğiyle aynı gün lisans almaları fiilen ve hukuken imkânsızdır. Piyasada geçisin bir yıl üç ayda zorlanarak yapıldığı henüz görülmüşken yasa değişikliğinin geçiş süreci tanımadan yürürlüğe girmesi kanun yapma tekniğiyle ilgili bir hatadır. Bir yıl üç ayda lisans alınamadığı tecrübeyle sabitken, bir günde lisans alınmasına yönelik çıkarılan kanun hükmü; yarın herkesin üniversite mezunu olması zorunludur şeklinde çıkarılabilecek yasa hükmü kadar geçersizdir. 24.06.2006 tarihinden sonraki faaliyetler için de ceza uygulanamayacağı kanaatindeyiz.

Yüzlerce idari para cezasının hukuksuz düzenlendiği Kararla ortaya çıktığından, Kurum itibar kaybedecek. Bütün vekalet ücretlerini ve mahkeme masraflarını üstlenecek. Haksız verilen yüksek tutarlı cezaların, sektör oyuncularına, piyasanın işleyişine, fiyatların oluşumuna, hizmetlerin kalitesine, yargının iş yüküne, kurumların güvenilirliğine olumsuz etkileri ve oluşan travma asla yok edilemeyecek.

Mehmet EFE

DANIŞTAY’IN LİSANSSIZ OTOGAZ İSTASYONLARI İLE İLGİLİ KARARI

T.C.

DANIŞTAY

ONÜÇÜNCÜ DAİRE

Esas No: 2009/7200

Karar No: 2011/4574

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesince Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

Dava, davacı şirkete, lisanssız otogaz bayiliği faaliyetinde bulunduğundan bahisle, 5307 sayılı Kanun’un 16. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca,  219.600,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu kararının iptali istemiyle açılmıştır.

5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un “Lisansların tabi olacağı usul ve esaslar” başlığı taşıyan 3. maddesinin birinci fıkrasında; LPG’nin dağıtımı, taşınması ve otogaz bayilik faaliyetlerinin yapılması (tüplü LPG bayiliği hariç), depolanması, LPG tüpünün imalatı dolumu, muayenesi, tamiri ve bakımı ile bu amaçla tesis kurulması ve işletilmesi için lisans alınmasının zorunlu olduğu kurala bağlanmış; “Otogaz Bayileri” konusunu düzenleyen 7. maddesinin birinci fıkrasında; otogaz bayilerinin, dağıtıcıları ile yapacakları tek elden satış sözleşmesine göre bayilik faaliyetlerini yürütecekleri, altıncı fıkrasında ise, dağıtıcıların ve bayilerin kurdukları otogaz istasyonlarını lisans alarak işletmeye başlayacakları belirtilmiştir.

Diğer yandan; 5307 sayılı Kanun’un olay tarihinde yürürlükte bulunan ve idari para cezalarının düzenlendiği 16. maddesinin, ikinci fıkrasının (b) bendinin 2 numaralı alt bendinde lisans almaksızın hak konusu yapılan tesislerin yapımına ve/veya işletimine başlanması ile bunlar üzerinde tasarruf hakkı doğuracak işlemlerin yapılması hali birinci derece kusur sayılarak, sorumluları haklarında iki yüz milyar Türk Lirası idari para cezası uygulanacağı; son fıkrasında ise; idari para cezalarının miktarlarının her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesi uyarınca belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmak suretiyle uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

Anılan Kanun’un, LPG piyasasındaki 5307 sayılı Kanun ile yürürlüğe giren yeni hukuksal durum açısından geçiş dönemi hükümlerini düzenleyen geçici 2. maddesinin 1. fıkrasında; bu Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihte fiilen, bu Kanun uyarınca lisans alınması gereken faaliyetleri yürüten kişilerin, bu Kanun’un yürürlüğe girdiği, tarihten sonra bir yıl içinde durumlarını bu Kanuna uygun hale getirerek, Kurum tarafından istenecek bilgi ve belgelerle Kuruma başvurmak zorunda oldukları, başvurusunu yapmış ancak işlemleri tamamlayamayan kişilerin faaliyetlerinin devamı için üç ayı aşmamak üzere ek süre verilmesinde Kurum’un yetkili olduğu, ancak bu Kanun yürürlüğe girmeden önce, kurulduğu dönemdeki mevzuata göre gayri sıhhi müessese, işyeri açma ve çalışma ruhsatı olarak faaliyetlerini sürdüren otogaz istasyonlarının, bu Kanun gereği belirlenen güvenlik önlemlerine uymak kaydıyla faaliyetlerine devam edecekleri, fiilen faaliyette bulunanlar açısından Kanunda öngörülen süre içerisinde başvuru yapmayan veya süresinde başvurusu yapmış ancak süresinde durumunu bu Kanuna uygun hale getirmeyenlerin durumunu düzenleyen 2. fıkrasında ise bu durumda olanların faaliyetlerinin sürenin bitimi tarihinde durdurulacağı hükümlerine yer verilmiştir.

Bu hükümlerin birlikte değerlendirilmesinden; LPG piyasasında faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişiler açısından Kanun’un yürürlüğe girdiği 13.03.2005 tarihi itibariyle fiilen lisans alınması gereken bir faaliyeti yürüten kişiler tarafından, bir yıl içinde (13.03.2006 tarihine kadar). Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nca lisans için istenecek bilgi ve belgeler ile Kuruma başvurmaları gerektiği, bu süre içerisinde başvurusunu yaptığı halde işlemleri tamamlanamayan kişilerin faaliyetlerini 13.06.2006 tarihine kadar sürdürebilmelerine Kurul kararı ile olanak tanındığı, dolayısıyla bu kapsamda lisans alınmaksızın faaliyette bulunabilmenin son gününün 13.06.2006 tarihi olduğu, Kanun’un yürürlüğe girdiği 13.03.2005 tarihinden önce gayri sıhhi müessese, işyeri açma ve çalışma ruhsatı alarak faaliyetlerini sürdüren otogaz istasyonlarının ise Kanun gereği belirlenen güvenlik önlemlerine uymak kaydıyla faaliyetlerine devan edecekleri kurala bağlanmış olup, bu durumda olanlar için lisans alınmadan faaliyet gösterilebilmesi için Kanunda bir süre öngörülmediği, ancak bu Kanun gereğince belirlenen güvenlik kurallarına uyulmadığının idare tarafında tespit edilmesi halinde faaliyetin durdurulabileceği anlaşılmaktadır.

5522 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun’un 1. maddesi ile 5307 sayılı Kanun’un geçici ikinci maddesinin, birinci fıkrasının son cümlesi, “Ancak bu Kanun yürürlüğe girmeden önce kurulduğu dönemdeki mevzuata göre gayri sıhhi müessese, işyeri açma ve çalışma ruhsatlı olarak, bu kanun gereği güvenlik ve lisans gereklerini yerine getirerek faaliyetlerini sürdüren otogaz istasyonları lisans almak şartıyla faaliyetlerine devam ederler. Bu Kanun gereği güvenlik ve lisans gereklerine uyduğu TSE tarafınca belirlendiği halde, imar planlarının henüz yapılamamasından dolayı işyeri açma ve çalışma ruhsatlandırma işlemleri sonuçlandırılamıyorsa, imar planlarının tamamlanması ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı alabileceklere 31.12.2007 tarihine kadar geçici faaliyet lisansı verilir. Diğerleri faaliyetten men edilir.” şeklinde değiştirilmiştir.

Anılan hüküm gereğince, 5307 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 13.03.2005 tarihi itibariyle gayri sıhhi müessese, işyeri açma ve çalışma ruhsatlı olarak 5307 sayılı Kanun gereği güvenlik ve lisans gereklerini yerine getirerek faaliyetlerini sürdüren otogaz istasyonlarının, lisans almak şartıyla faaliyetlerine devam edebilecekleri, dolayısıyla 5522 sayılı Kanun’un Resmi Gazete’de yayımlandığı ve yürürlüğe girdiği 24.06.2006 tarihinden sonra lisanssız olarak faaliyetin sürdürülmesine olanak bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Dosyanın incelenmesinden, LPG otogaz ticareti ile uğraşan davacı şirketin iş yerinde, 5307 sayılı Kanun’un 12. maddesi uyarınca yapılan denetimler sonucu düzenlenen ve söz konusu idari para cezasına esas alınan tutanak ve eki davacı şirketin ilgili dönemde satış yaptığını gösterir faturalar ile 13.06.2006 tarihinden sonra lisans aldığı 22.06.2006 tarihine kadar lisanssız bayilik faaliyetinde bulunduğunun saptandığı anlaşılmakla birlikte, davacı şirketin ikinci sınıf gayri sıhhi müessese olarak LPG istasyonu işletmesine izin veren 16.08.2004 tarihli işyeri açma çalışma ruhsatı ile Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten önce LPG bayiliği faaliyetinde bulunduğu, bu anlamda anılan belgeler ile LPG piyasasında faaliyette bulunanlar açısından Kanun’un geçici 2. maddesinde öngörülen istisna kapsamında olan davacı şirket açısında, lisanssız faaliyet yürütülebilecek son tarih olan 24.06.2006 dan sonra lisanssız olarak faaliyet yürütülmediği, diğer taraftan davalı idare tarafından davacı şirketin 5307 sayılı Kanun’la belirlenen güvenlik önlemlerini ihlal ettiği yönünde bir tespit de bulunmadığından, davacı şirkete, lisans alma yükümlülüğünün olmadığı bir dönemde lisansız faaliyet yürüttüğünden bahisle idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uyarlık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun, idari para cezası uygulanmasına ilişkin kararının iptaline, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 21.10.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.