MEVZUAT/GÖRÜŞ Mehmet EFE

ÖNLEM ALINMAZSA LPG KULLANIMI TARİH OLACAK

Son 10 yılda LPG nin konutlarda ve sanayide kullanımı % 60 oranında düştü.

LPG üzerindeki vergi yükü doğalgazın kırk katı.

Eski Türk filmlerini izlerken hatırlayacağız bir zamanlar mutfaklarda LPG kullanıldığını, katalitik sobalarla evlerin ısıtıldığını, adını piknikten alan iki kilogramlık tüplerle kırda çay demlendiğini. Bir daha göremeyeceğiz tarlada, bağda, bahçede, inşaatta piknik tüp üstünde pişirilen yemekler ikram edildiğini. Kimseyi inandıramayacağız daha birkaç yıl önce fabrikalarda devasal tanklarla LPG kullanıldığını.

12 kg lık tüpün fiyatının 25 TL den fazlası vergiden kaynaklanıyor.

Mutfaklarda ve sanayide kullanılan LPG üzerinden 1.210.-TL/kg ÖTV alınıyor. ÖTV, KDV ve bunların getirdiği finans yüküne isabet eden dağıtım paylarını dikkate aldığımızda12 kg lık tüpün fiyatının 25 TL den fazlası vergiden kaynaklanıyor. LPG üzerindeki vergi yükü doğalgazın kırk katı. Elektrik, odun, kömür, tezek gibi ikame ürünlerle mukayeseye bile gerek yok. Bunlar ÖTV ye tabi değil. Kırk kat daha fazla vergi ödemek isteyen olmayacağına göre LPG kullanımı fiilen yasaklanmış oluyor.

Ülkemizin enerji güvenliği açısından LPG vazgeçilemeyecek öneme sahip.

LPG’yi yasaklamak veya kullanımdan kaldırmak gibi bir niyet yok. Ne iktidarın böyle bir kararı var, ne de muhalefetin isteği. Muhtemelen haberleri bile yok. Ülkemizin enerji güvenliği için LPG nin önemi biliniyor. Doğalgazın kesintiye uğradığı olağan ve olağanüstü dönemlerde LPG devreye sokulabilir. Doğalgazla çalışan bütün kazan ve cihazlar LPG ile de çalışır. LPG doğalgazın aksine kolay depolanır ve her yere ulaşır.

LPG genellikle düşük gelirliler veya doğalgazın ulaşamadığı yerlerdeki sanayiciler tarafından kullanılır.

Genellikle düşük gelirlilerin kullandığı LPG üzerine 40 kat daha fazla vergi yüklemeyi normal gören siyasetçi veya bürokrat tanımıyorum. Dağören Köyü’nde yaşayan ninemin, çorbasını yalıda yaşayanların kırk katı vergi ödeyerek pişirmesine duyarsız kalacak ne bakan ne de başbakan var bu ülkede.

Konutlarda ve sanayide kullanılan LPG ye vergi getirilirken sonuçları düşünülmedi.

LPG, otomobil yakıtı olarak kullanılmaya başlayınca akaryakıt ürünlerinden alınan vergiye yakın tutarda bir verginin otogaza da getirilmesi zorunluluğu doğdu. Mutfaklarda ve sanayide kullanılan LPG nin otogaz gibi piyasaya sürülmesi yoluyla oluşacak kaçağı önlemek için otogazla birlikte diğer LPG nin de ÖTV si artırıldı.

Kamu kurumları basit yoldan kaçağın önlenecek olmasının cazibesine kapıldı. Tüketici örgütleri vergi adaletsizliği boyutunu atladılar. LPG şirketleri hızla büyüyen otogaz pazarında pozisyon edinmekten başka bir şey düşünmüyordu.

Dünyanın hiçbir yerinde konutlarda ve sanayide kullanılan LPG üzerinden bu düzeyde vergi alınmadığı halde uygulamaya itiraz eden olmadı. Hatta, LPG şirketleri ve diğer piyasa aktörleri kaçağın önlenmesi için LPG’nin vergisini otogazla eşitlemeyi önerdiler. Tüplü ve dökme LPG kullanıcıları açısından ortaya çıkan yüksek boyutlu vergi adaletsizliği görmezden gelindi. Mutfaklarda ve sanayide kullanılan LPG nin vergisi akaryakıt ürünlerinden alınan vergiyle eşitlenmeye çalışılıyordu. Tüketici örgütleri vergi adaletsizliği boyutunu atladılar. Kamu kuruluşları basit yoldan kaçağın önlenecek olmasının cazibesine kapıldı. Şirketler ise hızla büyüyen otogaz pazarında pozisyon edinmekten başka bir şey düşünmüyordu. Otogazda beklenen artışın yanında tüplü ve dökme LPG satışlarının birazcık azalacak olmasının önemi yoktu.

Dünyanın en büyük otogaz pazarlarından birine sahip olduk. Ancak milyonlarca tüp, binlerce tank, yüzlerce tesis hurdaya gitti.

Beklenen oldu. Dünyanın en büyük otogaz pazarlarından birine sahip olduk. Ancak tüplü ve dökme LPG tüketiminde normal artış gerçekleşmediği gibi son 10 yılda pazar %60 küçüldü. Milyonlarca tüp, binlerce tank, yüzlerce tesis hurdaya gitti. Otogazdan alınacak vergide kaçak oluşmasın diye tüplü ve dökme segmente darbe vuruldu. LPG şirketleri otogaz rüzgarına kapılıp asıl faaliyet konuları olan tüplü ve dökme pazarını feda ettiler. Ancak şimdi otogazı da büyük ölçüde akaryakıt şirketlerine kaptırdılar.

Otomobil yakıtlarından alınan vergi kalorifik bazda eşitlendiğinde benzin yaklaşık 0.90.-TL/lt ucuzlayacak veya otogaz 0.90.-TL/lt pahalaşacaktır.

Otogaz pazarının hızlı artmasının tek sebebi vergi avantajıdır. Vergi avantajı bittiğinde çok daha hızlı şekilde geri düşecektir. Hükümetin kalorifik bazda vergileme kararı aldığı günün ertesinde otogaz satışları sıfır olabilir. Otomobil yakıtlarından alınan vergi kalorifik bazda eşitlendiğinde benzin yaklaşık 0.90.-TL/lt ucuzlayacak veya otogaz 0.90.-TL/lt pahalaşacaktır. Otogaz pazarı bir günde yok olabilir.

Konutlarda ve sanayide kullanılan LPG den alınan ÖTV kaldırılmalıdır.

LPG şirketlerinin geçmişteki hatalarından vazgeçip tüplü ve dökme LPG pazarına sahip çıkmaları gerekir. Devlet kolaycılığı bırakıp tüplü ve dökme LPG üzerindeki vergi yükünü kaldırmalıdır. Kaçağı önlemenin pek çok yolu vardır. Mevcut vergi adaletsizliği sürdürülemez. Düşük gelirliler ezilmekle kalmıyor ülkemizin enerji güvenliği de tehlikeye giriyor.

Acil önlem alınmazsa otogaz dışındaki LPG piyasası başa baş noktasının altına düşer. Sabit dağıtım ve tesis maliyetleri karşılanamaz ve piyasa çöker. 50 yıldır oluşturulmaya çalışılan LPG alt yapısı heba olabilir.

Konutlarda ve sanayide kullanılan LPG den alınan ÖTV Avrupa Birliği ülkelerindeki gibi bizde de kaldırılmalıdır.

“LPG şirketleri otogaz rüzgarına kapılıp asıl faaliyet konuları olan tüplü ve dökme pazarını feda ettiler. Otogazı da büyük ölçüde akaryakıt şirketlerine kaptırdılar.”