İdari Para Cezaları

13.06.2006 tarihi itibariyle lisans işlemlerini tamamlayamamış otogaz bayilerine EPDK lisansız faaliyette bulundukları için ceza kesmişti. Bu bayilere ikmal yapan dağıtıcılara da lisans almamış bayilere ikmal yaptıkları gerekçesiyle ceza düzenlendi. Cezalar Danıştaya intikal etti. Dava sürüyor. Daha önce akaryakıt şirketleri hakkında da benzer gerekçelerle ceza kararları verilmişti. Akaryakıt sektöründe düzenlenen cezalarla ilgili Danıştay kararları çıkmaya başladı. Kararlarda; akaryakıt dağıtım şirketlerinin lisans almayan bayiye ikmal yapmasını engelleyen herhangi bir kanun hükmü bulunmadığı ifade ediliyor. Cezalar kanunla kesilir. Kanun yoksa ceza da yoktur. Hiçbir kanun hükmüne dayanmadan bu kadar yüksek cezalar kesilmiş olabilir mi? Böyle bir hata yapılmış mıdır? Her bir karar onlarca kişinin süzgecinden geçtiğinden EPDK’nın bu cezaların uygulanmasında yanlışlık yapması imkansız gibi gözüküyor. Ancak konuyu incelediğimizde hata yapıldığını anlamak zor değil. 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanununda dağıtıcının lisans alamamış bayisine ikmal yapmasını yasaklayan hüküm bulunmamakta. Buna rağmen tarihin en yüksek idari para cezaları lisansı henüz çıkmayan bayisine ikmal yaptığı için akaryakıt dağıtıcılarına düzenlenmiş.

LPG piyasasında kesilen idari para cezalarıyla ilgili henüz bir yargı kararı verilmedi. Fakat otogaz bayilerine ve dağıtıcılara kesilen cezaların hukuki olmadığını anlamak için Danıştayın kararını beklemeye gerek yok. Cezalar lisansız faaliyette bulundukları için kesilmiş, ancak o tarihte otogaz bayilerinin lisans alma zorunluluğu bulunmamakta. 5307 sayılı LPG Piyasası Kanununun geçici 2 nci maddesinin 5522 Sayılı Kanunla değişmeden önceki hükmüne göre; 13.03.2005 tarihinden önce kurulup faaliyetlerini sürdüren otogaz istasyonları lisans almaksızın faaliyetlerine devam ederler. Lisans alma zorunluluğu olmayan bayiye, lisanssız faaliyette bulunduğu gerekçesiyle kesilen idari para cezası hukuki olamaz.

LPG Piyasası Kanununun yayımlanmasından önce faaliyette bulunan otogaz istasyonlarına lisans alma zorunluluğu 24.06.2006 tarihinde yürürlüğe giren 5522 Sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle geçici 2 nci maddede yapılan değişiklik neticesinde getirilmiştir. Değiştirilen hükme göre eskiden kurulu otogaz istasyonlarından da lisans aranacak fakat hangi tarihten itibaren lisans isteneceğine ilişkin düzenleme yapılmamış. Lisans kısa sürede alınamayacağına göre eskiden kurulu otogaz bayilerinden makul bir süre geçmeden lisans istenmemelidir.

Lisans almak için 24.06.2006 tarihinden itibaren verilmesi gereken makul sürenin tayininde ölçü yine geçici ikinci madde uygulaması olabilir. İlk uygulamada Kanun lisans başvurusu için bir yıllık süre vermiş ve başvurusunu yapıp işlemlerini tamamlayamayanlara Kuruma üç ay ek süre verme yetkisi tanımıştır. EPDK bu ek süreyi de kullanmış. Dolayısıyla eskiden beri faaliyette bulunan otogaz istasyonlarından lisans aranması için 24.06.2006 tarihinden itibaren en az bir yıl üç aylık süre geçmesi beklenmelidir. Yani geçici 2 nci maddenin ilk halinde sayılan şartları taşıdığı için lisans alması zorunlu olmayan otogaz istasyonlarından 24.09.2007 tarihine kadar lisans aranmamalıdır.

LPG piyasasında kesilen idari para cezalarının büyük çoğunluğunda 14.06.2006–22.06.2006 tarih aralığındaki işlemler esas alınmıştır. Oysa bu tarihlerde 5522 Sayılı Kanun yürürlüğe bile girmemiş ve hala eskiden kurulu istasyonların lisans almamasını emreden hüküm yürürlüktedir. Lisanssız faaliyette bulunduğu gerekçesiyle otogaz istasyonlarına ve bunlara ikmal yaptığı için dağıtıcılara kesilen cezalar kanuni olmadığından kaldırılmalıdır.

Gerek petrol piyasasında gerekse LPG piyasasında haksız verilen ceza kararlarının sektör oyuncularına, piyasanın işleyişine, fiyatların oluşumuna, hizmetlerin kalitesine, yargının yüküne ve kurumların güvenilirliğine olumsuz etkilerinden ve ortaya çıkan travmadan bu yazıda bahsetmeyeceğim. Ancak hatadan bir an önce dönülüp, yargı kararlarının sonucu beklenmeden, hukuki olmayan idari para cezaları kurul kararıyla hemen kaldırılmalıdır.

Mehmet EFE