Türkiye’de akaryakıt ve LPG dağıtım sektörünün haritası her geçen gün değişiyor. Dağıtım şirketlerinin bir kısmı kendi istasyonlarını kendi işletiyor, akaryakıt şirketleri otogaz pazarından sağlam paylar kapmak için kendi LPG dağıtım şirketlerini kuruyorlar. Anadolu’daki LPG dağıtım şirketleri büyük bir cesaret ve girişimcilik örneği göstererek oluşturdukları ve bütün dünyanın gıptayla izlediği otogaz sektörünü kendi elleriyle akaryakıt dağıtım şirketlerine teslim ettiler. Tüplü gaz pazarı ise malum. Anadolu’daki şirketler küçük olmalarından kaynaklanan avantajları dahi kullanamıyorlar. Zira süreci yalnızca izlemekle yetiniyorlar. Derhal bir araya gelip uzun erimli projeksiyonlar, stratejiler geliştiremezlerse her geçen gün eriyecekler.

Bundan sonra “dağıtıcı bayilerle” sık karşılaşacağız

Akaryakıt şirketleri LPG dağıtım şirketi kurarak bayilerindeki LPG şirketlerini istasyondan çıkarıyor. Bazı akaryakıt şirketleri de bayiliğe soyundu, bayilik yapıyor. Yüzde on beş kanuni sınırını bir şekilde halletti. Dağıttığı akaryakıtın yüzde yüzünü kendi işlettiği istasyonlarda satıyor. Bayiliği kaldırdı. Diğer dağıtıcılar da bu firma ile rekabet edebilmek için kendisi istasyon işletmek zorunda kalacak. Uzun süreli intifa uygulamasının sona ermesiyle istasyonu tamamen bağlamak isteyen dağıtıcıların mülkiyet almaktan başka yolu kalmadı. Bundan sonra “dağıtıcı bayilerle” sık karşılaşacağız.

Bayi istasyonunun rekabet şansı hiç yok

Dağıtım firmasının istasyonuyla bayinin rekabeti kurtla kuzunun birlikte otlamasına benzer. Dağıtıcının kendi istasyonunun karşısında bayi istasyonunun rekabet şansı hiç yok. LPG firmaları da bayiler de her geçen gün erimekte. Bunların birleşerek akaryakıt dağıtım şirketi kurmaktan başka çıkar yolu bulunmuyor. Ancak akaryakıt dağıtım şirketi kurmanın önüne setler çekilmiş. Yıllık altmış bin ton satış zorunluluğu, 10 milyon TL ödenmiş sermaye zorunluluğu, 3.300 ton asgari ulusal stok bulundurma zorunluluğu vb engeller konulmasının ekonomik gerekliliği veya hukuka uygunluğu üzerinde durmayacağım. Piyasadaki rekabeti önlediği, hukuka aykırı olduğu ve engellerin hemen kaldırılması gerektiği açık, ancak şu an bu engeller yürürlükte ve uygulanıyor. Her bir engel aşılmalı. En az on milyon nakit sermaye olacak, yıllık 60 bin ton satış yapılabilecek ve yeterli akaryakıt stoku sürekli bulundurulabilecek.

LPG şirketi de akaryakıt şirketi kurabilmeli ki rekabet sürsün

Bir LPG dağıtım şirketinin veya bir bayinin tek başına akaryakıt dağıtım şirketi kurması zor. Akaryakıt dağıtım şirketi LPG dağıtım şirketi kurabiliyorsa LPG şirketi de akaryakıt şirketi kurabilmeli ki rekabet sürsün. Akaryakıt şirketi bayilik yapabiliyorsa bayi de dağıtıcılık yapabilmeli. Aksi takdirde rekabet sakat kalır. Bayiler veya LPG şirketleri tek başına akaryakıt firması kuramıyorlarsa birleşerek kurmalılar. Anadolu insanımız ortaklıktan korkuyor. ‘Benim olsun küçük olsun.’ Geçmişte mutlaka ortaklıktan dili yanmış, söze güvenip el sıkışmış, sonrada çözümsüz sorunlar yaşamış. ‘Ortaklık mı benden uzak olsun. Yıllardır rekabet ettiğim birisiyle ortaklık yapılır mı? Ben onunla bir araya gelemem. Bununla yola çıkılmaz.’ Sanki şirket ortaklığı değil nüfusuna alacak.

Büyük sermaye ile rekabet edebilmenin tek yolu büyük sermaye olmaktır

Liberalizm hala dünyada yükselen değerdir. Toplumlar özgürlükler temelinde buluşuyor.  Liberal düşünce akımından beslenen kapitalist ekonomik sistem ortaklık üzerine kurulmuş. Kahrolası kapitalist sistemin daha iyisini henüz keşfedemedik.  İstesek de istemesek de sisteme ve ortaklığa alışacağız. Büyük sermayeler karşısında ayakta kalabilmenin başka yolu bulunmuyor. Ortakların birbirini tanımasına gerek yok. Hayatı boyunca birbirini hiç görmemiş kişiler aynı şirkete ortak olabiliyor. Profesyonel düşünen kurumsal yapılarda ortağını tanımak onunla dost olmak zorunda değilsin. Şirketlerin amacı kârdır. Ve kâr elde etmek isteyen herkes birbiriyle ortak olabilir. Ortaklık payını ve alacağın kârı istediğin amaçlarda kullanabilirsin ancak şirketin tek amacı vardır. O da kâr. İnancı, dili, ırkı, cinsiyeti ve dünya görüşü farklı insanların bir arada ekonomik faaliyet yürütmesini sağlayan ortak değer kârdır. Paranın dini yoktur. Sermayelerin birleştirilmesi için kâr elde etmekten başka ortak amaç bulunması gerekmiyor. Anadolu kaplanları birbirleriyle rekabet etmesini ve gerektiğinde birleşip küresel sermayelerle rekabet etmesini bilmelidirler. Firma büyümezse küçülür, hep pedala basmak zorundayız. Şirket büyüdükçe kurumsallık kaçınılmaz hal alır. Büyüdüğün halde kurumsallaşamazsan çökersin. Kurumsal oldun mu da büyümek zorundasın. Küçük kurumsal firmalar büyük sermaye karşısında savunmasızdır. Rakiplerine üstünlük sağlayabilmekte sermayenin etkisi kurumsallaştıkça daha da artıyor. Büyük sermaye ile rekabet edebilmenin tek yolu büyük sermaye olmaktır.