MEVZUAT/GÖRÜS Mehmet EFE
ÖNLEM ALINMAZSA LPG KULLANIMI TARIH OLACAK
Son 10 yilda LPG nin konutlarda ve sanayide kullanimi % 60 oraninda düstü.
LPG üzerindeki vergi yükü dogalgazin kirk kati.
Eski Türk filmlerini izlerken hatirlayacagiz bir zamanlar mutfaklarda LPG kullanildigini, katalitik sobalarla evlerin isitildigini, adini piknikten alan iki kilogramlik tüplerle kirda çay demlendigini. Bir daha göremeyecegiz tarlada, bagda, bahçede, insaatta piknik tüp üstünde pisirilen yemekler ikram edildigini. Kimseyi inandiramayacagiz daha birkaç yil önce fabrikalarda devasal tanklarla LPG kullanildigini.
12 kg lik tüpün fiyatinin 25 TL den fazlasi vergiden kaynaklaniyor.
Mutfaklarda ve sanayide kullanilan LPG üzerinden 1.210.-TL/kg ÖTV aliniyor. ÖTV, KDV ve bunlarin getirdigi finans yüküne isabet eden dagitim paylarini dikkate aldigimizda12 kg lik tüpün fiyatinin 25 TL den fazlasi vergiden kaynaklaniyor. LPG üzerindeki vergi yükü dogalgazin kirk kati. Elektrik, odun, kömür, tezek gibi ikame ürünlerle mukayeseye bile gerek yok. Bunlar ÖTV ye tabi degil. Kirk kat daha fazla vergi ödemek isteyen olmayacagina göre LPG kullanimi fiilen yasaklanmis oluyor.
Ülkemizin enerji güvenligi açisindan LPG vazgeçilemeyecek öneme sahip.
LPG’yi yasaklamak veya kullanimdan kaldirmak gibi bir niyet yok. Ne iktidarin böyle bir karari var, ne de muhalefetin istegi. Muhtemelen haberleri bile yok. Ülkemizin enerji güvenligi için LPG nin önemi biliniyor. Dogalgazin kesintiye ugradigi olagan ve olaganüstü dönemlerde LPG devreye sokulabilir. Dogalgazla çalisan bütün kazan ve cihazlar LPG ile de çalisir. LPG dogalgazin aksine kolay depolanir ve her yere ulasir.
LPG genellikle düsük gelirliler veya dogalgazin ulasamadigi yerlerdeki sanayiciler tarafindan kullanilir.
Genellikle düsük gelirlilerin kullandigi LPG üzerine 40 kat daha fazla vergi yüklemeyi normal gören siyasetçi veya bürokrat tanimiyorum. Dagören Köyü’nde yasayan ninemin, çorbasini yalida yasayanlarin kirk kati vergi ödeyerek pisirmesine duyarsiz kalacak ne bakan ne de basbakan var bu ülkede.
Konutlarda ve sanayide kullanilan LPG ye vergi getirilirken sonuçlari düsünülmedi.
LPG, otomobil yakiti olarak kullanilmaya baslayinca akaryakit ürünlerinden alinan vergiye yakin tutarda bir verginin otogaza da getirilmesi zorunlulugu dogdu. Mutfaklarda ve sanayide kullanilan LPG nin otogaz gibi piyasaya sürülmesi yoluyla olusacak kaçagi önlemek için otogazla birlikte diger LPG nin de ÖTV si artirildi.
Kamu kurumlari basit yoldan kaçagin önlenecek olmasinin cazibesine kapildi. Tüketici örgütleri vergi adaletsizligi boyutunu atladilar. LPG sirketleri hizla büyüyen otogaz pazarinda pozisyon edinmekten baska bir sey düsünmüyordu.
Dünyanin hiçbir yerinde konutlarda ve sanayide kullanilan LPG üzerinden bu düzeyde vergi alinmadigi halde uygulamaya itiraz eden olmadi. Hatta, LPG sirketleri ve diger piyasa aktörleri kaçagin önlenmesi için LPG’nin vergisini otogazla esitlemeyi önerdiler. Tüplü ve dökme LPG kullanicilari açisindan ortaya çikan yüksek boyutlu vergi adaletsizligi görmezden gelindi. Mutfaklarda ve sanayide kullanilan LPG nin vergisi akaryakit ürünlerinden alinan vergiyle esitlenmeye çalisiliyordu. Tüketici örgütleri vergi adaletsizligi boyutunu atladilar. Kamu kuruluslari basit yoldan kaçagin önlenecek olmasinin cazibesine kapildi. Sirketler ise hizla büyüyen otogaz pazarinda pozisyon edinmekten baska bir sey düsünmüyordu. Otogazda beklenen artisin yaninda tüplü ve dökme LPG satislarinin birazcik azalacak olmasinin önemi yoktu.
Dünyanin en büyük otogaz pazarlarindan birine sahip olduk. Ancak milyonlarca tüp, binlerce tank, yüzlerce tesis hurdaya gitti.
Beklenen oldu. Dünyanin en büyük otogaz pazarlarindan birine sahip olduk. Ancak tüplü ve dökme LPG tüketiminde normal artis gerçeklesmedigi gibi son 10 yilda pazar %60 küçüldü. Milyonlarca tüp, binlerce tank, yüzlerce tesis hurdaya gitti. Otogazdan alinacak vergide kaçak olusmasin diye tüplü ve dökme segmente darbe vuruldu. LPG sirketleri otogaz rüzgarina kapilip asil faaliyet konulari olan tüplü ve dökme pazarini feda ettiler. Ancak simdi otogazi da büyük ölçüde akaryakit sirketlerine kaptirdilar.
Otomobil yakitlarindan alinan vergi kalorifik bazda esitlendiginde benzin yaklasik 0.90.-TL/lt ucuzlayacak veya otogaz 0.90.-TL/lt pahalasacaktir.
Otogaz pazarinin hizli artmasinin tek sebebi vergi avantajidir. Vergi avantaji bittiginde çok daha hizli sekilde geri düsecektir. Hükümetin kalorifik bazda vergileme karari aldigi günün ertesinde otogaz satislari sifir olabilir. Otomobil yakitlarindan alinan vergi kalorifik bazda esitlendiginde benzin yaklasik 0.90.-TL/lt ucuzlayacak veya otogaz 0.90.-TL/lt pahalasacaktir. Otogaz pazari bir günde yok olabilir.
Konutlarda ve sanayide kullanilan LPG den alinan ÖTV kaldirilmalidir.
LPG sirketlerinin geçmisteki hatalarindan vazgeçip tüplü ve dökme LPG pazarina sahip çikmalari gerekir. Devlet kolayciligi birakip tüplü ve dökme LPG üzerindeki vergi yükünü kaldirmalidir. Kaçagi önlemenin pek çok yolu vardir. Mevcut vergi adaletsizligi sürdürülemez. Düsük gelirliler ezilmekle kalmiyor ülkemizin enerji güvenligi de tehlikeye giriyor.
Acil önlem alinmazsa otogaz disindaki LPG piyasasi basa bas noktasinin altina düser. Sabit dagitim ve tesis maliyetleri karsilanamaz ve piyasa çöker. 50 yildir olusturulmaya çalisilan LPG alt yapisi heba olabilir.
Konutlarda ve sanayide kullanilan LPG den alinan ÖTV Avrupa Birligi ülkelerindeki gibi bizde de kaldirilmalidir.
“LPG sirketleri otogaz rüzgarina kapilip asil faaliyet konulari olan tüplü ve dökme pazarini feda ettiler. Otogazi da büyük ölçüde akaryakit sirketlerine kaptirdilar.”
