Danistay 13. Dairesi Kanunun yürürlügünden önce ruhsatli faaliyeti olan otogaz istasyonlarinin lisans almalarina gerek olmadigina ve istasyonlara kesilen idari para cezalarinin hukuka aykiri olduguna karar verdi.
Danistay Kararina göre; 13.03.2005 tarihinden önce ruhsat alarak faaliyetlerini sürdüren otogaz istasyonlarinin, güvenlik önlemlerine uymak kaydiyla, faaliyetlerine devam edecekleri kurala baglanmis olup, bu durumdaki otogaz istasyonlarinin lisans almalari için Kanunda bir süre öngörülmemistir.
Bilindigi gibi, lisans islemlerini 13.06.2006 tarihine kadar tamamlayamayan otogaz bayilerine ve bu bayilere ikmal yapan dagiticilara idari para cezasi düzenlemisti. Lisansin yetismemesini, EPDK, istasyon yönüyle lisanssiz faaliyet, dagitici yönüyle lisanssiz bayiye ikmal olarak degerlendirip, islem basina 219 bin 600 TL olmak üzere, LPG piyasasina toplamda yüksek tutarda ceza kesmisti. Tamamina yakini için yargi yoluna gidilen idari para cezalarinin iptali yönünde Danistay kararlari taraflara ulasmaya basladi.
Bu çerçevede Danistay 13. Dairesi’nin 21.10.2011 tarihinde verdigi karar, Kanun’un uygulamasina geçisle ilgili ayni konudaki yüzlerce davaya emsal olusturacak niteliktedir;
Karar, LPG piyasasinda olumlu karsilandi. Lisanssiz faaliyette bulundugu iddiasiyla otogaz istasyonlarina kesilen cezalarin büyük bölümü, 13.06.2006 ile 24.06.2006 tarihleri arasindaki geçis islemlerinden kaynaklaniyor. Kararla, sadece otogaz istasyonlarina uygulanan idari para cezalari iptal olmakla kalmadi. Bu istasyonlara ikmal yapan dagiticilara kesilen cezalar da iptal olacak.
Diger yandan, Karar’da geçen; 5522 sayili Kanun’un yürürlüge girdigi 24.06.2006 tarihinden sonra lisanssiz olarak faaliyetin sürdürülmesine olanak bulunmadigina iliskin yorum bundan sonra çok tartisilacaga benziyor. Faaliyetlerini Kanun’un yürürlügünden önce de yürüten otogaz istasyonlari 24.06.2006 tarihine kadar lisans almak zorunda olmadigini düsünürken, bu tarihte yapilan bir yasa degisikligiyle ayni gün lisans almalari fiilen ve hukuken imkânsizdir. Piyasada geçisin bir yil üç ayda zorlanarak yapildigi henüz görülmüsken yasa degisikliginin geçis süreci tanimadan yürürlüge girmesi kanun yapma teknigiyle ilgili bir hatadir. Bir yil üç ayda lisans alinamadigi tecrübeyle sabitken, bir günde lisans alinmasina yönelik çikarilan kanun hükmü; yarin herkesin üniversite mezunu olmasi zorunludur seklinde çikarilabilecek yasa hükmü kadar geçersizdir. 24.06.2006 tarihinden sonraki faaliyetler için de ceza uygulanamayacagi kanaatindeyiz.
Yüzlerce idari para cezasinin hukuksuz düzenlendigi Kararla ortaya çiktigindan, Kurum itibar kaybedecek. Bütün vekalet ücretlerini ve mahkeme masraflarini üstlenecek. Haksiz verilen yüksek tutarli cezalarin, sektör oyuncularina, piyasanin isleyisine, fiyatlarin olusumuna, hizmetlerin kalitesine, yarginin is yüküne, kurumlarin güvenilirligine olumsuz etkileri ve olusan travma asla yok edilemeyecek.
Mehmet EFE
DANISTAY’IN LISANSSIZ OTOGAZ ISTASYONLARI ILE ILGILI KARARI
T.C. DANISTAY ONÜÇÜNCÜ DAIRE
Esas No: 2009/7200
Karar No: 2011/4574
Karar veren Danistay Onüçüncü Dairesince Tetkik Hâkiminin açiklamalari dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra isin geregi görüsüldü:
Dava, davaci sirkete, lisanssiz otogaz bayiligi faaliyetinde bulundugundan bahisle, 5307 sayili Kanun’un 16. maddesinin ikinci fikrasinin (b) bendinin (2) numarali alt bendi uyarinca, 219.600,00-TL idari para cezasi verilmesine iliskin Enerji Piyasasi Düzenleme Kurulu kararinin iptali istemiyle açilmistir.
5307 sayili Sivilastirilmis Petrol Gazlari (LPG) Piyasasi Kanunu ve Elektrik Piyasasi Kanununda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanun’un “Lisanslarin tabi olacagi usul ve esaslar” basligi tasiyan 3. maddesinin birinci fikrasinda; LPG’nin dagitimi, tasinmasi ve otogaz bayilik faaliyetlerinin yapilmasi (tüplü LPG bayiligi hariç), depolanmasi, LPG tüpünün imalati dolumu, muayenesi, tamiri ve bakimi ile bu amaçla tesis kurulmasi ve isletilmesi için lisans alinmasinin zorunlu oldugu kurala baglanmis; “Otogaz Bayileri” konusunu düzenleyen 7. maddesinin birinci fikrasinda; otogaz bayilerinin, dagiticilari ile yapacaklari tek elden satis sözlesmesine göre bayilik faaliyetlerini yürütecekleri, altinci fikrasinda ise, dagiticilarin ve bayilerin kurduklari otogaz istasyonlarini lisans alarak isletmeye baslayacaklari belirtilmistir.
Diger yandan; 5307 sayili Kanun’un olay tarihinde yürürlükte bulunan ve idari para cezalarinin düzenlendigi 16. maddesinin, ikinci fikrasinin (b) bendinin 2 numarali alt bendinde lisans almaksizin hak konusu yapilan tesislerin yapimina ve/veya isletimine baslanmasi ile bunlar üzerinde tasarruf hakki doguracak islemlerin yapilmasi hali birinci derece kusur sayilarak, sorumlulari haklarinda iki yüz milyar Türk Lirasi idari para cezasi uygulanacagi; son fikrasinda ise; idari para cezalarinin miktarlarinin her yil bir önceki yila iliskin olarak 213 sayili Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesi uyarinca belirlenen yeniden degerleme oraninda artirilmak suretiyle uygulanacagi hükme baglanmistir.
Anilan Kanun’un, LPG piyasasindaki 5307 sayili Kanun ile yürürlüge giren yeni hukuksal durum açisindan geçis dönemi hükümlerini düzenleyen geçici 2. maddesinin 1. fikrasinda; bu Kanun’un yürürlüge girdigi tarihte fiilen, bu Kanun uyarinca lisans alinmasi gereken faaliyetleri yürüten kisilerin, bu Kanun’un yürürlüge girdigi, tarihten sonra bir yil içinde durumlarini bu Kanuna uygun hale getirerek, Kurum tarafindan istenecek bilgi ve belgelerle Kuruma basvurmak zorunda olduklari, basvurusunu yapmis ancak islemleri tamamlayamayan kisilerin faaliyetlerinin devami için üç ayi asmamak üzere ek süre verilmesinde Kurum’un yetkili oldugu, ancak bu Kanun yürürlüge girmeden önce, kuruldugu dönemdeki mevzuata göre gayri sihhi müessese, isyeri açma ve çalisma ruhsati olarak faaliyetlerini sürdüren otogaz istasyonlarinin, bu Kanun geregi belirlenen güvenlik önlemlerine uymak kaydiyla faaliyetlerine devam edecekleri, fiilen faaliyette bulunanlar açisindan Kanunda öngörülen süre içerisinde basvuru yapmayan veya süresinde basvurusu yapmis ancak süresinde durumunu bu Kanuna uygun hale getirmeyenlerin durumunu düzenleyen 2. fikrasinda ise bu durumda olanlarin faaliyetlerinin sürenin bitimi tarihinde durdurulacagi hükümlerine yer verilmistir.
Bu hükümlerin birlikte degerlendirilmesinden; LPG piyasasinda faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kisiler açisindan Kanun’un yürürlüge girdigi 13.03.2005 tarihi itibariyle fiilen lisans alinmasi gereken bir faaliyeti yürüten kisiler tarafindan, bir yil içinde (13.03.2006 tarihine kadar). Enerji Piyasasi Düzenleme Kurumu’nca lisans için istenecek bilgi ve belgeler ile Kuruma basvurmalari gerektigi, bu süre içerisinde basvurusunu yaptigi halde islemleri tamamlanamayan kisilerin faaliyetlerini 13.06.2006 tarihine kadar sürdürebilmelerine Kurul karari ile olanak tanindigi, dolayisiyla bu kapsamda lisans alinmaksizin faaliyette bulunabilmenin son gününün 13.06.2006 tarihi oldugu, Kanun’un yürürlüge girdigi 13.03.2005 tarihinden önce gayri sihhi müessese, isyeri açma ve çalisma ruhsati alarak faaliyetlerini sürdüren otogaz istasyonlarinin ise Kanun geregi belirlenen güvenlik önlemlerine uymak kaydiyla faaliyetlerine devan edecekleri kurala baglanmis olup, bu durumda olanlar için lisans alinmadan faaliyet gösterilebilmesi için Kanunda bir süre öngörülmedigi, ancak bu Kanun geregince belirlenen güvenlik kurallarina uyulmadiginin idare tarafinda tespit edilmesi halinde faaliyetin durdurulabilecegi anlasilmaktadir.
5522 sayili Sivilastirilmis Petrol Gazlari (LPG) Piyasasi Kanunu ve Elektrik Piyasasi Kanunu’nda Degisiklik Yapilmasina Dair Kanunda Degisiklik Yapilmasina Iliskin Kanun’un 1. maddesi ile 5307 sayili Kanun’un geçici ikinci maddesinin, birinci fikrasinin son cümlesi, “Ancak bu Kanun yürürlüge girmeden önce kuruldugu dönemdeki mevzuata göre gayri sihhi müessese, isyeri açma ve çalisma ruhsatli olarak, bu kanun geregi güvenlik ve lisans gereklerini yerine getirerek faaliyetlerini sürdüren otogaz istasyonlari lisans almak sartiyla faaliyetlerine devam ederler. Bu Kanun geregi güvenlik ve lisans gereklerine uydugu TSE tarafinca belirlendigi halde, imar planlarinin henüz yapilamamasindan dolayi isyeri açma ve çalisma ruhsatlandirma islemleri sonuçlandirilamiyorsa, imar planlarinin tamamlanmasi ile isyeri açma ve çalisma ruhsati alabileceklere 31.12.2007 tarihine kadar geçici faaliyet lisansi verilir. Digerleri faaliyetten men edilir.” seklinde degistirilmistir.
Anilan hüküm geregince, 5307 sayili Kanun’un yürürlüge girdigi 13.03.2005 tarihi itibariyle gayri sihhi müessese, isyeri açma ve çalisma ruhsatli olarak 5307 sayili Kanun geregi güvenlik ve lisans gereklerini yerine getirerek faaliyetlerini sürdüren otogaz istasyonlarinin, lisans almak sartiyla faaliyetlerine devam edebilecekleri, dolayisiyla 5522 sayili Kanun’un Resmi Gazete’de yayimlandigi ve yürürlüge girdigi 24.06.2006 tarihinden sonra lisanssiz olarak faaliyetin sürdürülmesine olanak bulunmadigi anlasilmaktadir.
Dosyanin incelenmesinden, LPG otogaz ticareti ile ugrasan davaci sirketin is yerinde, 5307 sayili Kanun’un 12. maddesi uyarinca yapilan denetimler sonucu düzenlenen ve söz konusu idari para cezasina esas alinan tutanak ve eki davaci sirketin ilgili dönemde satis yaptigini gösterir faturalar ile 13.06.2006 tarihinden sonra lisans aldigi 22.06.2006 tarihine kadar lisanssiz bayilik faaliyetinde bulundugunun saptandigi anlasilmakla birlikte, davaci sirketin ikinci sinif gayri sihhi müessese olarak LPG istasyonu isletmesine izin veren 16.08.2004 tarihli isyeri açma çalisma ruhsati ile Kanun’un yürürlüge girdigi tarihten önce LPG bayiligi faaliyetinde bulundugu, bu anlamda anilan belgeler ile LPG piyasasinda faaliyette bulunanlar açisindan Kanun’un geçici 2. maddesinde öngörülen istisna kapsaminda olan davaci sirket açisinda, lisanssiz faaliyet yürütülebilecek son tarih olan 24.06.2006 dan sonra lisanssiz olarak faaliyet yürütülmedigi, diger taraftan davali idare tarafindan davaci sirketin 5307 sayili Kanun’la belirlenen güvenlik önlemlerini ihlal ettigi yönünde bir tespit de bulunmadigindan, davaci sirkete, lisans alma yükümlülügünün olmadigi bir dönemde lisansiz faaliyet yürüttügünden bahisle idari para cezasi verilmesine iliskin dava konusu Kurul kararinda hukuka uyarlik görülmemistir.
Açiklanan nedenlerle: Enerji Piyasasi Düzenleme Kurulunun, idari para cezasi uygulanmasina iliskin kararinin iptaline, Danistay Idari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açik olmak üzere, 21.10.2011 tarihinde oybirligiyle karar verildi.
